Архипов Абрам Ефимович

Абрам Ефимович Архипов (Пыриков) — орус сүрөтчүсү, Көчмө сүрөтчүлөр шериктештигинин мүчөсү, Академиянын академиги жана анык мүчөсү, Орус сүрөтчүлөр союзунун негиздөөчүлөрүнүн бири жана РСФСРдин элдик сүрөтчүсү. Абрам Ефимович Пыриков 1862-жылы Рязань губерниясында, Ефим Никитич жана Арина Фёдоровна Пыриковдордун дыйкан үй-бүлөсүндө төрөлгөн. "Архипов" деген кооз фамилияны Абрам Ефимович кийинчерээк чоң атасы Архип Родионовичтин урматына алган. Сүрөтчүнүн бүткүл чыгармачылык өмүрүнүн негизги темасы дыйканчылык болгону бекеринен эмес, анткени бала кезинен эле сүрөт тарта баштаган жана мүмкүнчүлүк болгон сайын тарткан. Жаш талант үчүн жалгыз жеткиликтүү мугалимдер келгин икона сүрөтчүлөрү болгон, алардын бири Зайков кокусунан Москва живопись, скульптура жана архитектура окуу жайынын эркин угуучусу болуп чыккан. Устат жаштардын умтулуусун жогору баалап, алардын Окуу жайга тапшырууга даярдануусуна жардам берген, ал жерде Архипов 1877–1883 жана 1886–1888-жылдары окуган. Архиповдун мугалимдеринин арасында дыйканчылык темасына жакын В.Г.Перов, пейзаж сүрөтчүсү В.Д.Поленов жана башка көрүнүктүү сүрөтчүлөр И.М.Прянишников, А.К.Саврасов жана В.Е.Маковский да болгон. Окуу жайдагы тыныгуу 1884-жылдан 1886-жылга чейин Абрам Ефимовичтин Көркөм сүрөт академиясында чеберчилигин өркүндөтө баштаганына байланыштуу болгон. Академияда ал ийгиликке жетишип, анын эмгектери Академиялык музейге туруктуу сактоого берилген, бирок, буга карабастан, Архипов тез эле Москвага кайтып келген. 1896-жылы Архипов биринчи жолу чет өлкөгө саякатка чыгып, Германияга, Австрияга, Италияга жана Францияга барган. Европалык искусство чеберлеринин чыгармалары жана заманбап живопистин жетишкендиктери менен таанышуу сүрөтчүгө белгилүү таасирин тийгизген, атап айтканда, Архипов өз ишинде импрессионизмдин ыкмаларын да колдонгон. А.Е.Архипов педагогикалык ишмердүүлүгүнүн бир топ бөлүгүн арнаган, ал 1894-жылы өзүнүн туулуп өскөн окуу жайында баштаган. 1917-жылдагы революциядан кийин ал ошол кездеги мектепти кайра курууга катышып, Третьяков галереясынын көркөм кеңешинин курамына кирген. Архипов окуу жайды 1924-жылы гана таштап кеткен, анткени ал эски реалисттик мектептин жактоочусу болгон жана ал жерде болуп жаткан реформаларды колдогон эмес. Ар кайсы убакта А.Е.Архиповдон К.Ф.Юн, А.А.Пластов, Ф.С.Богородский жана башка көптөгөн адамдар билим алышкан. Сүрөтчү чет элдик көргөзмөлөргө 1900-жылдан баштап катышып, анын эмгектери 1900-жылы Париждеги Бүткүл дүйнөлүк көргөзмөдө, ошондой эле Германиянын, Франциянын, Италиянын жана АКШнын алдыңкы көргөзмөлөрүндө көрсөтүлгөн. Абрам Ефимович көзү өткөнчө активдүү көргөзмөлөргө катышкан. Сүрөтчү 1930-жылы Москва шаарында каза болгон.